Przepadek przedsiębiorstwa – co to takiego?

Od momentu wprowadzenia do kodeksu karnego przepadku przedsiębiorstwa, jako nowego instrumentu do walki z przestępczością gospodarczą minął już rok – przypominam rzeczony środek został wprowadzony do kodeku karnego ustawą z dn. 23 marca 2017 roku, która weszła w życie dokładnie miesiąc później. Mimo upływu czas te dwa słowa w dalszym ciągu spędzają sen z powiek wielu przedsiębiorców.

W dzisiejszym wpisie przypomnę na czym polega przepadek przedsiębiorstwa, wprowadzonego Celem poprawy „efektywności mechanizmów służących pozbawianiu sprawców przestępstw korzyści osiągniętych z popełnienia czynów zabronionych”.

Kiedy sąd może orzec przepadek przedsiębiorstwa?

Zgodnie z art. 44a § 1 kodeksu karnego, orzeczenie przepadku przedsiębiorstwa lub jego równowartości stanie się możliwe, jeśli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

  • sprawca został skazany za przestępstwo,
  • sprawca osiągnął z tego przestępstwa (chociażby pośrednio) korzyść majątkową znacznej wartości,
  • ustalono, że przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętych z niego korzyści.

Wyjaśnijmy zatem kilka pojęć

Korzyść majątkowa znacznej wartości to taka, która przekracza kwotę 200.000,00 zł w chwili popełnienia czynu. W tym przypadku ustawodawca nie pozostawia nam żadnych wątpliwości, wskazana kwota wynika wprost z przepisów kodeksu karnego.

Za korzyść majątkową bezpośrednio pochodzącą̨ z przestępstwa uważa się każde przysporzenie w majątku sprawcy uzyskane w wyniku czynu zabronionego. Natomiast przez korzyść uzyskaną pośrednio z przestępstwa rozumieć należy korzyść́, która została uzyskana przez inne czynności (faktyczne i prawne) związane przyczynowo z działaniem przestępnym, przykładowo może to być  uzyskany z lokaty bankowej, na której ulokowano środki pieniężne pochodzące z przestępstwa.

A jak rozumieć „przedsiębiorstwo”? Najprościej rzecz ujmując jest to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Czy sąd może orzec przepadek wyłącznie wobec przedsiębiorstw będącego własnością sprawcy przestępstwa?

Nie. Zgodnie z art. 44a § 2 kodeksu karnego sąd może także orzec przepadek przedsiębiorstwa nienależącego do sprawcy przestępstwa lub jego równowartości, jeśli jego właściciel chciał, aby przedsiębiorstwo służyło do popełnienia tego przestępstwa lub ukrycia osiągniętej z niego korzyści albo, przewidując taką możliwość́, na to się̨ godził.

Tak więc do przepadku przedsiębiorstwa niebędącego własnością sprawcy przestępstwa może dojść wtedy, gdy właściciel przedsiębiorstwa świadomie i zgodnie z własną wolą dopuści do wykorzystania swojego przedsiębiorstwa w celu popełnienia przestępstwa lub ukrycia uzyskanej z niego korzyści majątkowej. Wymogiem przepadku jest zatem wina umyślna osoby trzeciej.

Kiedy sąd nie orzeknie przepadku?

Przepadku przedsiębiorstwa nie orzeka się, jeżeli byłoby to niewspółmierne do wagi popełnionego przestępstwa, stopnia zawinienia oskarżonego lub motywacji i sposobu zachowania się̨ właściciela przedsiębiorstwa. Przepadku przedsiębiorstwa nie orzeka się także, jeżeli wyrządzona szkoda lub wartość́ ukrytej korzyści nie jest znaczna wobec rozmiaru działalności przedsiębiorstwa.

Wystąpienie powyższych okoliczności każdorazowo pozostaje w ocenie sądu. Sąd może również odstąpić́ od orzeczenia przepadku przedsiębiorstwa w innych, szczególnie uzasadnionych przypadkach, kiedy byłby on niewspółmiernie dolegliwy dla właściciela przedsiębiorstwa.

 

Jak wskazałam powyżej, ponieważ jest to instytucja stosunkowo młoda, na ocenę czy wprowadzona zmiana była zasadna, a przede wszystkim skuteczna przyjdzie nam jeszcze trochę poczekać.

 

 

UdostępnijShare on LinkedInShare on Facebook
(Visited 429 times, 1 visits today)