Separacja – kiedy można jej żądać oraz jakie ma skutki

Do orzeczenia separacji konieczne jest by między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. O zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego można mówić wtedy gdy pomiędzy małżonkami doszło do zerwania więzi duchowej, ekonomicznej oraz fizycznej. Dokładnie takie same przesłanki muszą zostać spełnione by doszło do rozwodu, jednak w przypadku rozwodu konieczne jest by rozkład pożycia małżeńskiego miał charakter trwały. W przypadku separacji przesłanka trwałości nie musi zostać spełniona. Celem separacji jest pojednanie małżonków, to czas na przemyślenie decyzji o rozwodzie i podjęcie świadomej decyzji o rozstaniu.

Przeszkody w orzeczeniu separacji

Może zdarzyć się sytuacja gdy pomimo zerwania więzi duchowej, ekonomicznej i fizycznej orzeczenie separacji będzie niedopuszczalne. Będzie to miało miejsce w dwóch przypadkach:

  • jeżeli wskutek separacji miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
  • jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego np. gdy jeden z małżonków z powodu choroby potrzebuje pomocy.

Separacja na zgodny wniosek stron? To możliwe!

Jeżeli małżonkowie są zgodni co do orzeczenia separacji Sąd wydaje postanowienie o orzeczeniu separacji. Postępowanie takie toczy się w trybie nieprocesowym na wniosek jednego z małżonków. Drugi z małżonków w odpowiedzi na wniosek o orzeczenie separacji powinien również zażądać orzeczenia separacji na zgodny wniosek stron. Sąd pomimo zgodnego stanowiska stron będzie badał czy doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego oraz czy nie zaistniała jedna z przeszkód do orzeczenia separacji.

A co z winą ?

W przypadku prowadzenia postępowania w trybie procesowym Sąd może uznać jednego małżonka winnym separacji. Oczywiście możliwa jest sytuacja gdy żadne z małżonków nie jest winne albo winnymi są oboje. Wszystko zależy od konkretnej sytuacji i żądań małżonków wyrażonych w pozwie oraz odpowiedzi na pozew.

Skutki orzeczenia separacji

W czasie separacji nie można zawrzeć nowego małżeństwa. Małżonkowie nadal zobowiązani są do wzajemnej pomocy. Ustaje jednak obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny. Co ważne, pomiędzy małżonkami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej.

Gniazdowanie – jedno gniazdo i brak walizek

Rozwody, separacje czy po prostu zmiana życiowego układu – życie potrafi zaskakiwać, a zmiana miejsca zamieszkania dziecka w takiej sytuacji co kilka dni potrafi przypominać niekończący się maraton pakowania walizek. Dlatego coraz więcej rodzin decyduje się na tzw. „gniazdowanie”, które pozwala dziecku cieszyć się jednym stałym „gniazdem”.

Czym właściwie jest gniazdowanie?

Gniazdowanie to model opieki, w którym dziecko pozostaje stale w jednym, ustalonym miejscu – jest to najczęściej rodzinny dom lub mieszkanie. To właśnie tam odbywa się codzienne życie dziecka, gdzie ma swój pokój, zabawki, ulubione zakątki. Pomimo rozstania rodziców dla dziecka w zasadzie nic się nie zmienia, pozostaje tam, gdzie było. To rodzice, którzy mieszkają osobno, „odwiedzają” to „gniazdo” zgodnie z ustalonym harmonogramem, dzieląc się obowiązkami związanymi z opieką nad dzieckiem.

Dlaczego warto wybrać gniazdowanie?

  1. stabilność i poczucie bezpieczeństwa – dla dziecka zmiana otoczenia co tydzień czy nawet co kilka dni może być stresująca, jedno stałe miejsce daje poczucie stabilności i komfortu, należy bowiem pamiętać, że już samo rozstanie się rodziców jest dla dziecka z reguły bardzo stresujące – rodzice nie są już razem, ale dom pozostaje ten sam,
  2. łatwiejsza adaptacja do zmian – dziecko może stopniowo przyzwyczajać się do nowej sytuacji rodzinnej bez nagłego wprowadzania dużych zmian,
  3. mniejsze zakłócenia w edukacji i relacjach społecznych – dziecko nie musi zmieniać szkoły, znajomych czy sąsiedztwa, co pozwala mu zachować ciągłość w edukacji i kontaktach społecznych,
  4. mniej walizek – gniazdowanie eliminuje konieczność przygotowywania dziecka na kontakty z drugim rodzicem, pakowania ubrań, książek czy zeszytów lub eliminuje konieczność podwójnych zakupów tak, aby w miejscu zamieszkania każdego z rodziców dziecko miało te same sprzęty, jedno miejsce zamieszkanie – jeden zestaw ubrań, te same ulubione zabawki, sprzęty i kącik do nauki,
  5. rodzice, ale z dystansem – dla wielu rodziców kluczowe jest zachowanie prywatności, gniazdowanie pozwala na utrzymanie stałej przestrzeni dla dziecka, a jednocześnie daje możliwość utrzymania osobnych miejsc zamieszkania rodziców,
  6. mniejsze poczucie porzucenia – dziecko nie czuje, że „opuszcza” jednego z rodziców za każdym razem, gdy zmienia dom.

Wyzwania gniazdowania – czyli co, jeśli każdy rodzic woli coś innego?

Jak każde rozwiązanie, gniazdowanie ma swoje minusy – głównie dla rodziców. Warto znać potencjalne pułapki, aby móc im zapobiec:

  1. wydatki – gniazdowanie łączy się z koniecznością utrzymania tak naprawdę trzech miejsc zamieszkania – dwa dla rodziców i jedno wspólne dla dziecka, co może być bardzo drogie
  2. logistyka wizyt – choć rezygnujemy z ciągłego pakowania walizek, to jednak ustalenie harmonogramy spotkań wymaga dobrej komunikacji oraz odpowiedniego planowania, warto ustalić zasady, które będą z jednej strony elastyczne, ale równocześnie zapewnią dziecku stabilność,
  3. brak stabilności dla rodziców – taki system może prowadzić do dezorganizacji życia prywatnego i zawodowego rodziców,
  4. problemy emocjonalne – byli partnerzy dalej dzielą wspólną przestrzeń, co może utrudniać zamknięcie rozdziału po rozstaniu i prowadzić do napięć,
  5. wyzwania związane z utrzymaniem wspólnej przestrzeni – ustalenie zasad dotyczących kwestii technicznych takich jak sprzątanie, utrzymanie czy użytkowanie domu może prowadzić do konfliktów między rodzicami,
  6. nie zawsze długoterminowo – gniazdowanie może działać na krótki czas po rozstaniu, ale na dłuższą metę może okazać się niepraktyczne,

Gniazdowanie przy opiece naprzemiennej to innowacyjne rozwiązanie, które pozwala dziecku cieszyć się jednym stałym, bezpiecznym miejscem, a jednocześnie umożliwia rodzicom utrzymanie osobistych przestrzeni życiowych. Choć może wymagać od wszystkich stron nieco więcej komunikacji i elastyczności, jeśli masz taką możliwość – warto spróbować, aby zminimalizować chaos, który pojawia się w życiu dziecka w związku z rozstaniem rodziców.

Dwa domy, jedno dziecko – jak nie zwariować przy opiece naprzemiennej

Rozstanie rodziców to trudne doświadczenie, które wymaga podjęcia szeregu decyzji dotyczących opieki nad dzieckiem. W końcu to rodzice się rozstają, a nie dzieci. Coraz częściej w takich sytuacjach stosuje się opiekę naprzemienną, która pozwala obojgu rodzicom na aktywne uczestniczenie w wychowaniu dziecka. W tym artykule postaram się wyjaśnić czym jest opieka naprzemienna, a także jakie są jej zalety, ale również związane z nią wyzwania.

Czym jest opieka naprzemienna?

Opieka naprzemienna oznacza, że dziecko spędza taką samą lub porównywalną ilość czasu z każdym z rodziców po ich rozstaniu. Może to być przykładowo system tygodniowy, w którym dziecko spędza tydzień u jednego, tydzień u drugiego rodzica. Możliwa jest niezliczona ilość kombinacji, kluczowe jest jednak dostosowanie systemu do potrzeb i wieku dziecka, zapewnienie mu stabilności i harmonii mimo zmiany miejsca zamieszkania.

Zalety opieki naprzemiennej

  1. sprawiedliwy podział obowiązków – oboje rodzice mają szansę w równym stopniu uczestniczyć w wychowaniu dziecka, nie dochodzi zatem do sytuacji, w której jeden z rodziców staje się rodzicem „rozrywkowym”, spędzający z dzieckiem weekend, który zapełnia mu atrakcjami, nie stawiając żadnych wymagań, stawiając drugiego rodzica w roli wymagającego strażnika,
  2. zachowanie silnej więzi z obojgiem rodziców – dziecko nie traci kontaktu ani z mamą, ani z tatą, spędza bowiem z nimi (chociaż oddzielnie) taką samą ilość czasu, co wspiera jego rozwój emocjonalny,
  3. brak „życia na walizkach” – u każdego z rodziców dziecko ma (a przynajmniej powinno mieć) swoje własne miejsce, ubrania, zabawki, nie ma zatem potrzeby przygotowywania dziecka na kontakty, pakowania walizek, w takim systemie dziecko w każdym momencie, w zasadzie tak jak stoi może płynnie przechodzić z jednego miejsca zamieszkania, do drugiego,
  4. mniejsze ryzyko konfliktów – rodzice dzielą obowiązku w równy stopniu, co pozwala na uniknięcie napięć związanych np. z alimentacją czy podejmowaniem decyzji dotyczących dziecka,
  5. lepszy rozwój emocjonalny dziecka – badania wskazują, że przy dobrze funkcjonującym systemie opieki naprzemiennej, w której nie dochodzi do spięć i konfliktów między rodzicami niewątpliwie będzie miało pozytywny wpływ na rozwój emocjonalny dziecka

Wyzwania i trudności

Choć opieka naprzemienna ma wiele zalet, wiąże się ona z pewnymi wyzwaniami:

  1. komunikacja między rodzicami – w zasadzie od tego powinnam chyba zacząć – skuteczna współpraca rodziców jest kluczowa, a w mojej opinii wręcz niezbędne, aby w ogóle można było myśleć o opiece naprzemiennej, konflikt między rodzicami nie tylko mogą utrudnić, ale wręcz uniemożliwić adaptację dziecka do nowej sytuacji,
  2. organizacja logistyczna – opieka naprzemienna najlepiej sprawdza się w sytuacjach, kiedy rodzice mieszkają od siebie w niewielkiej odległości, dzięki temu dziecko nie zmienia swojego codziennego środowiska (np. kolegów z podwórka), konieczność bowiem częstych zmian miejsca pobytu dziecka może być dla niego trudna i wymaga bardzo dobrej organizacji,
  3. stabilność emocjonalna dziecka – nie każde dziecko dobrze odnajduje się w systemie naprzemiennym, ważne jest dostosowanie modelu opieki do jego potrzeb, wieku i charakteru, ale nic na siłę, musimy bowiem pamiętać, że nie zawsze to co nam wydaje się najlepsze, jest również najlepsze dla dziecka

Jak skutecznie wdrożyć opiekę naprzemienną?

  1. ustalić jasny plan – określenie harmonogramu opieki i zasad działania pomoże uniknąć nieporozumień,
  2. zadbać o dobrą komunikację – regularne rozmowy rodziców o potrzebach i rozwoju dziecka są kluczowe dla jego dobra,
  3. wspólny front – rodzice powinni w kluczowych kwestiach przedstawiać wspólne stanowisko, należy unikać sytuacji „ale tata pozwolił, ale mama pozwoliła”
  4. utrzymać stabilność – dziecko powinno mieć stałe rytuały i podobne zasady w obu domach, aby czuło się bezpiecznie i komfortowo,
  5. uwzględnić zdanie dziecka – w zależności od wieku i dojrzałości dziecka warto zapytać dziecko, jak zapatruje się na taki system opieki,
  6. elastyczność – niejednokrotnie trzeba dostosować plan do zmieniających się okoliczności i potrzeb dziecka