Władza rodzicielska to ogół praw i obowiązków względem dziecka. Oznacza stosunek prawny, którego stronami są rodzice i dzieci. Władza rodzicielska powstaje z chwilą narodzin dziecka i trwa aż do osiągnięcia przez niego pełnoletności. Przepisy prawa przewidują jednak możliwość pozbawienia władzy rodzicielskiej jednego bądź obojga rodziców w ściśle określonych sytuacjach.
Przesłanki pozbawienia władzy rodzicielskiej
Do pozbawienia władzy rodzicielskiej konieczne jest zaistnienie jednej z trzech przesłanek. Brak wystąpienia którejkolwiek z nich uniemożliwi wydanie przez Sąd orzeczenia. Przesłankami tymi są:
- trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej,
- nadużywanie władzy rodzicielskiej,
- rażące zaniedbywanie obowiązków przez rodziców.
Trwała przeszkoda w wykonywaniu władzy rodzicielskiej
Trwała przeszkoda musi istnieć przez dłuższy czas. Wśród przykładów wyróżnić należy:
- umieszczenie rodzica w zakładzie karnym,
- ciężka i długotrwała choroba,
- wyjazd rodzica za granicę,
- zaginięcie rodzica.
Nadużywanie władzy rodzicielskiej
Do nadużywania władzy rodzicielskiej dochodzi w sytuacjach, gdy postępowanie rodzica wywiera destrukcyjny wpływ na proces wychowania i rozwoju psychicznego dziecka. Do nadużywania władzy rodzicielskiej dochodzić będzie m.in. w sytuacji:
- nakłaniania dziecka do popełnienia przestępstwa,
- zmuszania dziecka do pracy,
- karcenia dziecka,
- wszczynania awantur przez rodzica.
Rażące zaniedbywanie obowiązków przez rodziców
Kolejną z przesłanek pozbawienia władzy rodzicielskiej jest rażące zaniedbywanie obowiązków przez rodziców. Rażące zaniedbywania to zaniedbania poważne oraz istotne. Wśród nich wyróżnić można:
- porzucenie dziecka,
- zaniechanie zaprowadzania dziecka do szkoły,
- brak reakcji rodzica na popełnienie przez dziecka przestępstwa,
- zaniedbywanie dziecka,
- zabójstwo matki dziecka przez jego ojca.
Jeżeli zaniedbanie nie będzie miało charakteru rażącego wówczas uzasadnione jest wydanie zarządzeń ograniczających władzę rodzicielską.
Gdzie złożyć wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej?
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka, którego postępowanie dotyczy, a w braku miejsca zamieszkania do sądu miejsca pobytu dziecka.
Kto może wystąpić z wnioskiem o pozbawienie władzy rodzicielskiej i ile to kosztuje?
Z wnioskiem może wystąpić każdy z rodziców. We wniosku należy wskazać jako uczestnika rodzica, który ma zostać pozbawiony władzy rodzicielskiej oraz małoletniego. We wniosku należy również szczegółowo określić żądanie pozbawienia władzy rodzicielskiej rodzica i dokładnie je uzasadnić. Konieczne jest opisanie sytuacji, które uzasadniają wydanie orzeczenia. Do wniosku należy dołączyć dowody potwierdzające żądanie oraz oryginał odpisu aktu urodzenia dziecka. Opłata sądowa od wniosku o pozbawienie władzy rodzicielskiej to 100 zł, którą należy wpłacić na rachunek bankowy sądu do którego składany jest wniosek lub poprzez naklejenie na wniosek znaków opłaty sądowej.
