Panie mecenasie, jutro mam rozprawę…

Znaczna część klientów przychodzi po pomoc do adwokata dopiero przed terminem pierwszej rozprawy, mając nadzieję, że jakoś sobie sama poradzi w pierwszej fazie postępowania karnego, czyli w postępowaniu przygotowawczym.  Tylko czy „jakoś” oznacza „jakość”?

Jaką rolę w postępowaniu przygotowawczym odgrywa obrońca oraz czy jego udział w postępowaniu przygotowawczym ma znaczenie dla dalszych losów podejrzanego? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w dzisiejszym wpisie.

 

KTO MOŻE MIEĆ OBROŃCĘ?

W postępowaniu przygotowawczym obrońcę może mieć podejrzany. Podejrzany, czyli osoba co do której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów, albo której bez wydania takiego postanowienia postawiono zarzut w związku z przystąpieniem do przesłuchania w charakterze podejrzanego.

Warto wspomnieć, że  jeżeli zostaniemy wezwani na przesłuchanie w charakterze świadka – w szczególności jeżeli podejrzewamy, że sprawa może przybrać dla nas niekorzystny obrót – możemy stawić  się z profesjonalnym wsparciem – pełnomocnikiem. W większości przypadków pełnomocnik (którym może być adwokat  lub radca prawny) zostanie dopuszczony do udziału w czynnościach.

JAK USTANOWIĆ OBROŃCĘ?

W praktyce w postępowaniu przygotowawczym obrońca może zostać ustanowiony na kilka sposobów. Najczęściej to osoba, która spodziewa się postawienia zarzutów lub której zostały już przedstawione zarzuty, osobiście zgłasza się do wybranego adwokata z prośbą o pomoc i udziela mu pisemnego upoważnienia do obrony.

Zdarza się jednak, że zanim podejrzany zdoła udać się do adwokata, zostaje zatrzymany lub tymczasowo aresztowany, ale spokojnie, nie oznacza to, że musi on być zdany wyłącznie na siebie. W jego imieniu do przyszłego obrońcy może zgłosić się rodzina czy znajomi. O ustanowieniu tzw. „obrońcy tymczasowego” niezwłocznie należy powiadomić podejrzanego, który może potwierdzić udzielone pełnomocnictwo albo ustanowić innego obrońcę.

Nie należy także zapominać, że w postępowaniu przygotowawczym obrońcę może ustanowić z urzędu właściwy miejscowo sąd rejonowy lub sąd okręgowy. Najczęściej będzie to miało miejsce w przypadku złożenia odpowiedniego wniosku przez podejrzanego lub kiedy zachodzi jedna z przesłanek obrony obligatoryjnej.

I CO DALEJ?

Warto pamiętać, że prawo do obrony jest jednym z podstawowych praw przysługujących podejrzanemu. A sam udział obrońcy może okazać się bardzo istotny.

Przede wszystkim podejrzany może żądać, aby jego przesłuchanie odbyło się z udziałem obrońcy. Nie oznacza to jednak, że takie żądanie wstrzymuje przesłuchanie do momentu przyjazdu obrońcy. Jeżeli obrońca nie stawi się na przesłuchanie – nawet w przypadku, gdy jego niestawiennictwo jest usprawiedliwione – organy ścigania mogą prowadzić czynności bez jego udziału.

W przypadku, gdy podejrzany jest zatrzymany lub tymczasowo aresztowany, ma także prawo do kontaktu ze swoim obrońcą, a zwłaszcza do bezpośredniej rozmowy z nim. I jest to zasadniczo jedyna osoba, z którą bez większych ograniczeń może w tym czasie spotkać się z zatrzymanym. Jedynie w wyjątkowych wypadkach, uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zatrzymujący (czyli najczęściej funkcjonariusz Policji) może zastrzec, że będzie przy takiej rozmowie obecny, ale – o czym warto pamiętać – nie ma prawa kontaktu odmówić.

W ZASADZIE PO CO JEST OBROŃCA?

Postępowanie przygotowawcze rządzi się swoimi prawami. Ma ono charakter inkwizycyjny, co oznacza, że główny organ postępowania pełni zarówno funkcję śledczą, oskarżycielską, jak i obrończą. Zatem rolą obrońcy jest czuwanie nad prawidłowym jego przebiegiem; dopilnowanie, aby wszystkie prawa podejrzanego były przestrzegane, a zwłaszcza czy został o nich poinformowany, czy został powiadomiony o przyczynach zatrzymania oraz czy został sporządzony protokół z zatrzymania.

Obrońca strzeże także tego, aby stosowane wobec podejrzanego środki zapobiegawcze (np. tymczasowy areszt) były stosowane wyłącznie w granicach prawa i wyłącznie wówczas, gdy są niezbędne do zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. W przypadku naruszenia któregokolwiek z praw podejrzanego obrońca może szybko zareagować poprzez złożenie zażalenia.

Nie można również zapomnieć, że w postępowaniu karnym ważna jest (jeśli nie najważniejsza) obrana strategia, o której trzeba myśleć już od pierwszej podjętej czynności. I właśnie tutaj pomoc obrońcy może okazać się nieoceniona. To naszą rolą  jest doradzenie klientowi, jakie zachowanie w danym momencie będzie dla niego najbardziej korzystne – np. czy lepiej będzie złożyć zeznania, czy lepiej milczeć.

Obrońca może także na własne żądanie uczestniczyć we wszystkich czynnościach procesowych, np. przesłuchaniach świadków. Nie zawsze jesteśmy dopuszczani do wszystkich czynności, ale każda przekazana nam informacja może okazać się przydatna.

I jest jeszcze jedna kwestia, o której moim zdaniem warto pamiętać – całe postępowanie karne wiąże się  dla podejrzanego, ale również dla jego rodziny, z ogromnym stresem. Nagle, często bez swojej winy, zostają oni postawieni przed prokuratorem czy policją. A w takich wypadkach warto mieć przy sobie kogoś, kto będzie w stanie doradzić albo tak po prostu po ludzku wesprzeć w trudnych chwilach. Jest to szczególnie ważne dla osób zatrzymanych, dla których – poza prowadzącymi postępowanie i strażnikami – obrońca jest jedynym kontaktem ze światem zewnętrznym.

CO MOŻE ZYSKAĆ PODEJRZANY?

Aktywne zaangażowanie obrońcy już na etapie postępowania przygotowawczego może doprowadzić do uniknięcia bezpodstawnych oskarżeń bądź nadmiernego stosowania środków przymusu z jednej strony, z drugiej zaś zapobiec żmudnemu postępowaniu sądowemu (poprzez zawieranie porozumień procesowych, takich jak dobrowolne poddanie się karze – często obrońcy łatwiej jest porozumieć się z prokuratorem czy policją).

Jednocześnie obrońca dysponuje wieloma instrumentami, dzięki którym sytuacja procesowa podejrzanego może znacznie się poprawić. Zatem niezwłoczny kontakt podejrzanego z obrońcą ma kluczowe znaczenie dla sytuacji podejrzanego w pierwszej fazie postępowania karnego, a następnie określa pozycję wyjściową oskarżonego w postępowaniu sądowym.

Czy zatem warto czekać do pierwszej rozprawy? Zdecydowanie nie! Z adwokatem przy swoim boku już na początku postępowania przygotowawczego możesz tylko zyskać. Pamiętaj, że warto mieć kogoś kto nie tylko wyjaśni Ci złożoność procedury karnej, ale przede wszystkim zadba o Twoje prawa w postępowaniu.

 

UdostępnijShare on LinkedInShare on Facebook
(Visited 143 times, 1 visits today)